Pietersite

ปีเตอร์ไซต์ (Pietersite)

ปีเตอร์ไซต์ คือ คาลซิโดนีชนิดหายาก (fibrous chalcedony) มีลักษณะที่โดดเด่นด้วยปรากฏการณ์การเหลือบแสงที่ทำให้เกิดความวาวคล้ายไหมหรือคล้ายตาแมวที่เรียกว่า "chatoyancy" ซึ่งแสดงสีทอง น้ำเงิน แดง และน้ำตาลในลวดลายที่หมุนวนคล้ายพายุ เกิดจากกระบวนการธรณีวิทยาที่มีความเครียดสูง ทำให้เส้นใยของไทเกอร์อายแตกออกและกลับมารวมตัวกันใหม่เป็นลวดลายที่ไม่ซ้ำกัน ด้วยค่าความแข็ง 6.5–7 ตามโมห์สเกล จึงทำให้มีความทนทานพอตัว ปีเตอร์ไซต์ค้นพบครั้งแรกในปี 1962 ที่นามิเบีย และยังคงเป็นอัญมณีที่ได้รับความนิยมอย่างมาก โดยมีแหล่งรองที่ประเทศจีน ความแวววาวอันน่าหลงใหลของปีเตอร์ไซต์ทำให้เป็นอัญมณีที่ได้รับความนิยมทั้งในเครื่องประดับและการสะสม

Physical Properties

• สูตรเคมี: SiO₂ (silicon dioxide ที่มีเส้นใยแอมฟิโบล)

• กลุ่มแร่: Chalcedony (Quartz variety)

• ระบบผลึก: Trigonal (Quartz base)

• ความแข็ง: 6.5–7

• ความถ่วงจำเพาะ:  2.50–2.58 (Namibia) 2.67–2.74 (China)

• สี: น้ำเงิน ทอง น้ำตาล แดง (มักผสมกันเป็นลวดลาย)

• ความโปร่งแสง: ทึบแสงถึงกึ่งโปร่งแสง

• ประกาย: แก้ว - เส้นไหม

• แนวแตกเรียบ: ไม่มี

• การเกิด: เกิดจากการรวมตัวกันของแร่ใยหินเดิม เช่น ไทเกอร์อาย (Tiger’s Eye) ฮอว์กอาย (Hawk’s Eye) และแจสเปอร์ (Jasper) ซึ่งผ่านกระบวนการธรรมชาติที่ทำให้แตกหักเป็นชิ้นเล็ก ๆ จากนั้นถูกหลอมรวมกันใหม่ด้วยซิลิกาที่มีปริมาณสูง โดยซิลิกาจะทำหน้าที่เป็นตัวเชื่อมแต่ละชิ้นให้เป็นมวลเดียวกัน เมื่อควอตซ์แข็งตัว จะเกิดเป็นลวดลายหมุนวนไม่เป็นระเบียบ พร้อมความแวววาวที่เปลี่ยนทิศทางตามแสง (Chatoyancy) อันเป็นเอกลักษณ์ ปีเตอร์ไซต์จึงมีสีสันหลากหลาย ทั้งทอง น้ำเงิน น้ำตาล ไปจนถึงแดงสนิม และมักพบในแหล่งสำคัญอย่างประเทศนามิเบียและจีน

ประวัติและการค้นพบครั้งแรก ปีเตอร์ไซต์ถูกค้นพบครั้งแรกในปี 1962 โดยนักสำรวจชาวนามิเบียชื่อ Sid Pieters ซึ่งตั้งชื่อหินตามนามสกุลของพ่อเขา แม้ว่าจะดูคล้ายกับ Tiger’s Eye หรือ Hawk’s Eye แต่ลวดลายของปีเตอร์ไซต์นั้นสลับซับซ้อนมากกว่า ให้ความรู้สึกเหมือนพายุหมุน โดยหินจากแหล่งในนามิเบียมักได้รับการยกย่องว่ามีคุณภาพสูงกว่าจากแหล่งในจีน โดยเฉพาะในเฉดสีน้ำเงินเข้ม

ความหมาย เชื่อกันว่าปีเตอร์เป็นหินที่มีความเกี่ยวข้องกับการเปลี่ยนแปลง สนับสนุนการปลดปล่อยจากพฤติกรรมเดิม ๆ ส่งเสริมการเติบโตทางจิตวิญญาณ ช่วยเสริมสัญชาตญาณ การมองเห็นภายใน และความเข้าใจตนเอง ช่วยให้เกิดความมั่นคงทางอารมณ์ บรรเทาความกลัว ความวิตกกังวล ช่วยให้ยึดโยงกับปัจจุบัน ให้ความมั่นคงเมื่อเผชิญการเปลี่ยนแปลงครั้งใหญ่ในชีวิต เกี่ยวข้องกับ Solar Plexus, Third Eye และ Crown Chakra ช่วยเชื่อมโยงระหว่างสติปัญญา สัญชาตญาณ และการตื่นรู้ คนไทยเรารู้จักกันในชื่อ "หินปู่โสมเฝ้าทรัพย์" หินแห่งการรักษาทรัพย์สินให้คงอยู่ ระวังไม่ให้รั่วไหลออกไป

หมายเหตุ: คุณสมบัติเหล่านี้เป็นความเชื่อในวงการคริสตัล ยังไม่มีการรับรองทางการแพทย์

วิธีทำความสะอาดและดูแล สามารถใช้ผ้านุ่มชุบน้ำอุ่นเช็ดเบา ๆ ในการทำความสะอาด หลีกเลี่ยงสารเคมีรุนแรงและการขัดถู เนื่องจากเส้นใยภายในค่อนข้างเปราะบาง

• การเก็บรักษา: เก็บแยกจากหินที่แข็งกว่า เพื่อป้องกันรอยขีดข่วน

• การชำระล้างพลังงาน: ใช้ควันสมุนไพร (เช่น เสจ) อาบแสงจันทร์ หรือเสียงจากชาม singing bowl

สรุป

ปีเตอร์ไซต์คือคาลซิโดนีที่มีเส้นใยของแร่แอมฟิโบล (โดยเฉพาะ crocidolite) แทรกอยู่ภายใน ทำให้เกิดสีสัน ลวดลาย ความแวววาวที่พลิ้วไหว พบได้ในนามิเบียและจีน เชื่อกันว่าหินชนิดนี้ช่วยปลดปล่อยพลังงานลบ เสริมสมาธิ และช่วยให้มั่นคงในช่วงแห่งการเปลี่ยนแปลง

References:

Wikipedia – Pietersite

Mindat.org - Pietersite

GIA - A Microstructural Study of Pietersite from Namibia and China

*ข้อมูลอาจมีการอัพเดทเพิ่มเติมในอนาคต