Phantom Quartz

โป่งข่าม (Phantom Quartz)

โป่งข่าม คือ ชื่อทางการค้าของควอตซ์ที่มีแร่ต่าง ๆ อยู่ภายในภายใน ซึ่งมักก่อตัว แร่เหล่านี้เกิดขึ้นระหว่างการตกผลึกในสภาพแวดล้อมที่มีซิลิกาปริมาณมาก ทำให้เกิดพื้นผิวภายในที่ซับซ้อน ในทางสากลอาจถูกเรียกแยกกันเป็น การ์เด้นควอตซ์ (Garden Quartz) และ แฟนธอมควอตซ์ (Phantom Quartz) เป็นรูปแบบของควอตซ์ที่มีแร่ธาตุเป็นลวดลายคล้ายทิวทัศน์ขนาดจิ๋วภายในผลึก ซึ่งเกิดขึ้นระหว่างกระบวนการเติบโตของผลึก แร่ธาตุเหล่านี้สร้างลวดลายธรรมชาติที่สวยงาม ทำให้แต่ละชิ้นมีเอกลักษณ์เฉพาะตัว ซึ่งบ้านเราจะเรียกรวมกันไปเลยว่า "โป่งข่าม"

ในไทย มีการแบ่งแก้วโป่งข่ามออกเป็น 13 ชนิด ซึ่งมีชื่อเรียกและการสื่อความหมายทางความเชื่อที่แตกต่างกันออกไป ได้แก่ แก้วขนเหล็ก, แก้วเข้าแก้ว, แก้วสามกษัตริย์, แก้วนางขวัญ (Amethyst), แก้วทราย, แก้วพิรุณเสน่หา / พิรุณแสนห่า, แก้วหมอกมุงเมือง, แก้ววิทูรสีน้ำผึ้ง, แก้วกาบ (Hematoid Quartz), แก้วปวก (Lodolite), แก้วแร (Blue Needle Quartz), แก้วมังคละจุฬามณี, และแก้วโป่งข่ามสีฟ้า / แก้วเรือนฟ้า (Blue Quartz)

Physical Properties

• สูตรเคมี:  SiO₂ (และแร่อื่น ๆ ภายใน)

• กลุ่มแร่: Silicate (Quartz variety)

• ระบบผลึก: Trigonal

• ความแข็ง: 7

• ความถ่วงจำเพาะ: 2.65 - 2.66

• สี: ควอตซ์ใส พร้อมแร่อื่นแทรก เช่น สีเขียว แดง น้ำตาล เหลือง ชมพู หรือขาว

• ความโปร่งแสง: โปร่งใสถึงกึ่งโปร่งแสง

• ประกาย: แก้ว

• แนวแตกเรียบ: ไม่มี

• การเกิด: เกิดขึ้นในสภาพแวดล้อมที่เป็นแบบไฮโดรเทอร์มอล (บริเวณที่มีอุณหภูมิสูงและมีของเหลวที่อุดมด้วยแร่ธาตุ) โดยในระหว่างที่ผลึกควอตซ์กำลังเติบโต แร่ธาตุเล็ก ๆ เช่น คลอไรต์ (Chlorite) ฮีมาไทต์ (Hematite) เฟลด์สปาร์ (Feldspar) หรือแร่ออกไซด์อื่น ๆ จะถูกแทรกเข้ามาในผลึกใสเหล่านั้น และตกผลึกภายในเป็นรูปแบบต่าง ๆ เช่น กลุ่มหมอก ลายชั้น หรือฟุ้งเหมือนกลุ่มเมฆ

ประวัติและการค้นพบครั้งแรก แม้ว่าควอตซ์จะเป็นแร่ที่มนุษย์รู้จักมาแต่โบราณ แต่ชื่อ “Lodolite” เพิ่งถูกใช้ไม่นานมานี้ มาจากภาษากรีก "lodos" แปลว่า “โคลน” หรือ “ตะกอน” สื่อถึงลักษณะของแร่แทรกภายในที่ดูเหมือนดินหรือสวนย่อม ๆ แหล่งโป่งข่ามคุณภาพดีของโลก พบมากใน Minas Gerais ประเทศบราซิล รวมถึง อินเดีย มาดากัสการ์ สหรัฐอเมริกา รวมถึงในไทยบ้านเรา ที่มีแหล่งขึ้นชื่อที่อำเภอเถิน ลำปาง

ความหมาย ในทางสากล โป่งข่ามถือเป็น หินแห่งความฝันและจินตนาการ ช่วยเสริมสมาธิได้อย่างลึกซึ้ง เชื่อมโยงกับช่วงเวลาชีวิตที่ผ่านมา เชื่อมโยงกับพลังงานระดับสูง ช่วยปลอบประโลมจิตใจ ลดความวิตกกังวล และความกลัว ช่วยให้เติบโตทั้งภายในและภายนอก เกี่ยวข้องกับจักระมงกุฎและจักระตาที่สาม ช่วยเปิดรับสัญชาตญาณและจิตสำนึกที่อยู่ส่วนลึก เนื่องจากโป่งข่ามแต่ละก้อนมีลักษณะเฉพาะ จึงเชื่อว่าพลังงานของแต่ละชิ้นมีความพิเศษเฉพาะตัว

ความหมายของโป่งข่ามโดยรวม ช่วยเพิ่มทรัพย์สมบัติ ช่วยให้ชีวิตมีแต่ความสงบสุข เจริญในหน้าที่การงาน ไม่มีโรคร้ายเข้ามาย่ำกราย แคล้วคลาดปลอดภัย ผู้ใดที่ได้ครอบครอง จะมีแต่ความสุข ความเจริญมั่งมีศรีสุข

ความหมายแก้วปวกโป่งข่าม (Lodolite) ปวก ภาษาเหนือล้านนา หมายถึง ลักษณะที่เป็นฟองตีฟูขึ้นมา เสริมเสน่ห์เมตตามหานิยม เหมาะสำหรับช่วงที่ต้องติดต่อประสานงาน เมื่อพกไว้จะทำให้ดำเนินการราบรื่น นอกจากนี้ยังช่วยในการทำมาค้าขายให้ได้กำไรงอกงาม และด้วยความที่เป็นโป่งข่าม (ข่าม หมายถึง ชนะ อยู่ยงคงกระพัน) จะช่วยให้แคล้วคลาดปลอดภัยได้อีกด้วย

หมายเหตุ: คุณสมบัติเหล่านี้เป็นความเชื่อในวงการคริสตัลบำบัด ยังไม่มีการรับรองทางการแพทย์

วิธีทำความสะอาดและดูแล สามารถทำความสะอาดเบา ๆ ด้วยผ้านุ่มและน้ำอุ่นเล็กน้อย หลีกเลี่ยงสารเคมี 

• การเก็บรักษา: ควรเก็บแยกจากหินที่แข็งกว่า ไม่ควรโดนแดดจัด เพราะอาจทำให้สีของแร่ภายในบางชนิดซีดจางลงได้

• การชำระล้างพลังงาน: ใช้แสงจันทร์ เสียง หรือวางคู่กับเซเลไนต์ได้

สรุป

โป่งข่ามคือควอตซ์ใสที่มีแร่ธาตุอื่น ๆ แทรกอยู่ภายใน เช่น คลอไรต์ เฮมาไทต์ หรือเฟลด์สปาร์ ซึ่งสร้างลวดลายเฉพาะตัวเหมือนภาพวาดจากธรรมชาติ เป็นที่นิยมในกลุ่มนักสะสม นักบำบัด และผู้ฝึกสมาธิ ด้วยความเชื่อว่ามีพลังช่วยในการเดินทางทางจิตวิญญาณและเปิดประตูสู่จิตใต้สำนึก

References:

Wikipedia – Quartz

Mindat.org - Quartz

Mindat.org - Definition of phantom crystal

กรมทรัพยากรธรณี - ควอตซ์

สถาบันพัฒนาอุตสาหกรรมสิ่งทอ - แก้วโปงข่าม ความลึกลับแห่งหินแก้วธรรมชาติ

*ข้อมูลอาจมีการอัพเดทเพิ่มเติมในอนาคต