ไทเกอร์อาย / ตาเสือ / คตไม้สัก (Tiger's Eye)

ไทเกอร์อาย คือแร่ควอตซ์ชนิดที่เป็นเส้นใย (Fibrous Quartz) ที่มีประกายแวววาวคล้ายตาแมว (Chatoyancy) เกิดจากโครงสร้างเส้นใยของควอตซ์ที่เติบโตควบคู่ไปกับแร่โครซิโดไลต์ (Crocidolite – แร่ใยหินชนิดหนึ่ง) ที่เปลี่ยนแปลงไปตามธรรมชาติ เส้นแถบสีที่เห็นเป็นประกายเกิดจากการสะท้อนของแสงตามแนวเส้นใยแร่ ด้วยค่าความแข็ง 6.5–7 ตาม Mohs Scale ไทเกอร์อายจึงเป็นอัญมณีที่ทนทานและสามารถพบได้ใน แอฟริกาใต้ ออสเตรเลีย อินเดีย และบราซิล

สีของไทเกอร์อายเกิดจากระดับการออกซิไดซ์และการเปลี่ยนแปลงของแร่ Crocidolite ภายในโครงสร้างควอตซ์ ซึ่งส่งผลให้เกิดสีที่แตกต่างกันในแต่ละประเภท เรียงจากน้อยไปมาก ดังนี้

• บลูไทเกอร์อาย (Blue Tiger’s Eye) – มีสีน้ำเงินเข้มถึงเทาน้ำเงิน เพราะเป็นระยะต้นของการเปลี่ยนแปลง โดยที่โครซิโดไลต์ยังไม่ถูกออกซิไดซ์เป็นสีน้ำตาล

• ฮอว์กส์อาย (Hawk’s Eye – ไทเกอร์อายสีน้ำเงิน-เขียว) – ชื่อที่มักใช้แทน บลู ไทเกอร์อาย แต่มีเฉด น้ำเงินอมเขียวเข้ม เมื่อกระบวนการออกซิไดซ์เกิดขึ้นเพียงเล็กน้อย

• ไทเกอร์อายโทนคลาสสิก (Tiger’s Eye) – ชนิดที่พบมากที่สุด มีแถบสีทอง-น้ำตาล เกิดจากการออกซิไดซ์ในระดับปกติของธาตุเหล็กในเส้นใยโครซิโดไลต์ ซึ่งถูกแทนที่ด้วยควอตซ์แต่ยังคงโครงสร้างเส้นใยเหมือนเดิม

• เรดไทเกอร์อาย (Red Tiger’s Eye) – เกิดจากความร้อนตามธรรมชาติ ทำให้มีสีแดง-น้ำตาลเข้ม เนื่องจากธาตุเหล็กถูกออกซิไดซ์มากขึ้นและมีปริมาณ Hematite เพิ่มขึ้น

• ดรีมไทเกอร์อาย (Dream Tiger’s Eye) – เป็นชื่อเรียกของไทเกอร์อายที่มีหลายสีผสมกันในชิ้นเดียว เช่น ทอง น้ำเงิน และแดง เกิดจากระดับการออกซิไดซ์ที่แตกต่างกันภายในหินก้อนเดียวกัน