ทัวร์มาลีน (Tourmaline)

Tourmaline คือ แร่ที่มีสูตรทางเคมีที่ซับซ้อน (complex borosilicate) ที่มีองค์ประกอบได้หลากหลาย เช่น อะลูมิเนียม เหล็ก แมกนีเซียม ลิเทียม และโซเดียม ตกผลึกในระบบเฮกซะโกนอล/ไตรโกนอล (Hexagonal/Trigonal System) และมีค่าความแข็ง 7–7.5 ตาม Mohs Scale ทัวร์มาลีนมักก่อตัวในหินเพกมาไทต์ หินแปร และสายแร่ไฮโดรเทอร์มอล โดยมีแหล่งสำคัญใน บราซิล มาดากัสการ์ อัฟกานิสถาน สหรัฐอเมริกา และแอฟริกา

ชนิดของทัวร์มาลีน

• ทัวร์มาลีนสีดำ (Black Tourmaline หรือ Schorl) – เป็นชนิดที่พบมากที่สุด สีดำเข้มเกิดจาก ธาตุเหล็ก (Fe²⁺ และ Fe³⁺)

• ทัวร์มาลีนสีเขียว (Green Tourmaline หรือ Verdelite) – ได้สีจากธาตุเหล็ก (Fe²⁺) หรือวานาเดียม (V³⁺) บางชนิดอาจมี โครเมียม (Cr³⁺) ซึ่งทำให้มีสีเขียวสดใสคล้ายมรกต

• ทัวร์มาลีนสีชมพูถึงแดง (Pink to Red Tourmaline หรือ Rubellite) – เกิดจากแมงกานีส (Mn³⁺) ทัวร์มาลีนแดงคุณภาพสูงจะคงสีแดงสดได้ในทุกสภาพแสง ในขณะที่บางชนิดอาจซีดลงเมื่อโดนแสงแรง ๆ

• ทัวร์มาลีนสีน้ำเงิน (Blue Tourmaline หรือ Indicolite) – สีเกิดจากเหล็ก (Fe²⁺) หรือทองแดง (Cu²⁺) ทำให้มีเฉดตั้งแต่ฟ้าอ่อนถึงสีน้ำเงินเข้ม

• พาไรบา ทัวร์มาลีน (Paraíba Tourmaline) – เป็นชนิดที่หายากและมีค่ามาก สีฟ้า-เขียวนีออน เกิดจากทองแดง (Cu²⁺) และแมงกานีส (Mn²⁺) แหล่งสำคัญอยู่ในบราซิล โมซัมบิก และไนจีเรีย

• ทัวร์มาลีนแตงโม (Watermelon Tourmaline) – เป็นชนิดสองสีที่มีแกนกลางสีชมพู (แมงกานีส) และชั้นนอกสีเขียว (เหล็กหรือวานาเดียม) คล้ายกับแตงโม

• ทัวร์มาลีนสีเหลือง (Yellow Tourmaline หรือ Canary Tourmaline) – สีเหลืองทองเกิดจากแมงกานีส (Mn²⁺) และไทเทเนียม

• ทัวร์มาลีนสีน้ำตาล (Brown Tourmaline หรือ Dravite) – มีแมกนีเซียม (Mg²⁺) และเหล็ก (Fe³⁺) เป็นตัวให้สี ทำให้มีโทนน้ำตาลอุ่น

• ทัวร์มาลีนไร้สี (Colorless Tourmaline หรือ Achroite) – เป็นชนิดที่หายากมาก เพราะมีธาตุเจือปนน้อยมากจนไม่มีสี

• ทัวร์มาลีนสีม่วง (Purple Tourmaline) – เกิดจากการผสมของ แมงกานีส (Mn³⁺) และลิเทียม ทำให้เกิดสีม่วงลาเวนเดอร์ถึงม่วงเข้ม

เรียกได้ว่าทัวร์มาลีนเป็นแร่ที่มีเอกลักษณ์เฉพาะตัวมาก ๆ เพราะสามารถมีหลายสีในผลึกเดียวกัน บางชนิดแสดง pleochroism (เปลี่ยนสีเมื่อมองจากมุมต่างกัน) หรือมีคุณสมบัติทางไฟฟ้าเมื่อถูกให้ความร้อน (Pyroelectricity) ด้วยสีสันที่หลากหลายทำให้ทัวร์มาลันเป็นอัญมณีที่มีมูลค่าสูงและได้รับความนิยมทั่วโลกค่ะ