Ruby

ทับทิม (Ruby)

ทับทิม คือแร่คอรันดัม (Al₂O₃) ชนิดที่มีสีแดง อันเกิดจากการมีโครเมียมเป็นธาตุเจือปนเล็กน้อย ด้วยค่าความแข็งระดับ 9 ตามโมห์สเกล ทับทิมจึงเป็นหนึ่งในอัญมณีที่แข็งแกร่งที่สุด รองจากเพียงเพชรเท่านั้น

Physical Properties

• สูตรเคมี: Al₂O₃

• กลุ่มแร่: Oxide (corundum variety)

• ระบบผลึก: Trigonal

• ความแข็ง: 9

• ความถ่วงจำเพาะ: 4.00 (+/- 0.05)

• สี: แดงถึงแดงอมม่วง

• ความโปร่งแสง: โปร่งแสงถึงทึบแสง

• ประกาย: คล้ายเพชร - แก้ว - มุก

• แนวแตกเรียบ: ไม่มี

• การเกิด: 

  • ทับทิมเป็นแร่ในตระกูล Corundum ซึ่งมีสูตรเคมี คือ อะลูมิเนียมออกไซด์ (Al₂O₃) โดยสีแดงของทับทิมเกิดจากการมีธาตุโครเมียม (Chromium) ในปริมาณเล็กน้อยเจือปนอยู่ในระหว่างการเจริญเติบโตของผลึก ทับทิมมักก่อตัวภายใต้ความร้อนและความดันสูงในหินแปร เช่น หินอ่อน (Marble) หรือบางครั้งในหินอัคนี เช่น บะซอลต์ (Basalt) การที่ทับทิมจะมีสีแดงสดได้ ต้องอาศัยปริมาณโครเมียมที่เหมาะสม และระดับเหล็กที่ต่ำ เพราะเหล็กจะลดความเข้มความสดของสีแดงลง

  • การเกิดสตาร์รูบี้ (Star Ruby) คือทับทิมชนิดพิเศษที่แสดงปรากฏการณ์ทางแสงเรียกว่า Asterism ซึ่งปรากฏเป็นลำแสงรูปดาว 6 แฉก บนผิวของอัญมณีเมื่อเจียระไนในรูปทรงโค้งหลังเต่า (cabochon) ปรากฏการณ์นี้เกิดจากการที่มี แร่รูไทล์ (rutile) หรือเข็มแร่ไทเทเนียมไดออกไซด์แทรกอยู่ภายในผลึกทับทิม โดยเรียงตัวอย่างเป็นระเบียบใน 3 ทิศทางทำมุม 60 องศา หากเรียงตัวได้พอดี แสงจะสะท้อนออกมาเป็นรูปดาวสวยงาม สตาร์รูบี้จึงต้องมีความสมดุลระหว่างความใสของเนื้อหินและปริมาณเส้นแร่ เพราะถ้าน้อยไป ดาวจะไม่ปรากฏ หรือถ้ามากเกินไป ทับทิมเม็ดนั้นจะดูขุ่นมัว

ประวัติและการค้นพบครั้งแรก ทับทิมมีการใช้มาตั้งแต่กว่า 2,500 ปีก่อน โดยในอินเดียโบราณเรียกว่า “Ratnaraj” (ราชาแห่งอัญมณี) นักรบพม่าสมัยก่อนเชื่อว่าทับทิมช่วยให้พวกเขาไร้เทียมทานในสนามรบ การค้าทับทิมเฟื่องฟูผ่านเส้นทางสายไหม โดยเฉพาะจากเหมืองโมกกในพม่า คำว่า “ruby” มาจากภาษาละติน ruber แปลว่า “สีแดง” ในศตวรรษที่ 19 นักวิทยาศาสตร์เริ่มจำแนกทับทิมออกจากแร่ที่คล้ายกัน เช่น สปิเนล แหล่งทับทิมคุณภาพในสูลในปัจจุบัน ได้แก่ พม่า (เมียนมา) ศรีลังกา ไทย เวียดนาม โมซัมบิก มาดากัสการ์ อัฟกานิสถาน

ความหมาย ทับทิมเป็น หินแห่งพลังความกล้าหาญและชีวิตชีวา เชื่อกันว่าช่วยกระตุ้นจักระฐานและจักระหัวใจ เสริมแรงบันดาลใจ ความรัก และความมั่นใจในตนเอง ป้องกันพลังงานลบ และการโจมตีทางจิต (psychic attack) ฟื้นฟูความเข้มแข็งภายในและความมุ่งมั่น เหมาะสำหรับผู้ที่ต้องการพลังในการเริ่มต้นใหม่ การเติมไฟในความรัก หรือการเสริมพลังให้ชีวิตมีเป้าหมาย

หมายเหตุ: คุณสมบัติเหล่านี้เป็นความเชื่อในวงการคริสตัลบำบัด ยังไม่มีการรับรองทางการแพทย์

วิธีทำความสะอาดและดูแล ใช้น้ำอุ่น สบู่อ่อน และแปรงนุ่ม ๆ ถูเบา ๆ ทับทิมส่วนใหญ่ (โดยเฉพาะที่ผ่านการปรับปรุงคุณภาพ) สามารถใช้เครื่องทำความสะอาดด้วยคลื่นเสียงได้ แต่มีข้อควรระวัง หากทับทิมผ่านการเติมรอยร้าวหรือย้อมสี ควรหลีกเลี่ยงความร้อนสูงและสารเคมีรุนแรง

• การเก็บรักษา: ควรเก็บแยกจากหินที่อ่อนกว่า เพราะอาจทำให้คนอื่นเป็นรอย

• การชำระล้างพลังงาน: ใช้แสงจันทร์ เซเลไนต์  เสียงระฆัง หรือควันสมุนไพร เช่น เสจ

สรุป

ทับทิมเป็นอัญมณีสีแดงเข้มที่หายาก มีมูลค่าสูง และได้รับความนิยมอย่างมากในด้านเครื่องประดับและความเชื่อทางจิตวิญญาณ มีชื่อเสียงในด้านการเสริมพลังชีวิต เพิ่มความมั่นใจ และช่วยปกป้องผู้ครอบครองจากพลังงานลบ

References:

Wikipedia – Ruby

Mindat.org - Ruby

GIA - Ruby

กรมทรัพยากรธรณี - คอรันดัม

*ข้อมูลอาจมีการอัพเดทเพิ่มเติมในอนาคต