Spinel

สปิเนล (Spinel)

สปิเนล (MgAl₂O₄) เป็นแร่แมกนีเซียมอะลูมิเนียมออกไซด์ ที่เกิดขึ้นในหินแปรอุณหภูมิสูงและสภาพแวดล้อมของหินอัคนี เช่น แหล่งสะสมในหินอ่อนและ peridotite xenolith ต่างจากคอรันดัม (ทับทิมและไพลิน) ซึ่งมีสีใกล้เคียงกัน สปิเนลมีโครงสร้างผลึกแบบ cubic มีประกายเงางามและความแข็งที่ดี (Mohs 7.5–8)

สีสันของสปิเนลเกิดจาก ธาตุเจือปนในโครงสร้างผลึก ได้แก่:

• แดงและชมพู – โครเมียม (Cr³⁺) คล้ายกับทับทิม

• น้ำเงินและม่วง – เหล็ก (Fe²⁺ และ Fe³⁺) และบางครั้งโคบอลต์ (Co²⁺)

• ส้มและเหลือง – เหล็ก (Fe³⁺)

• ม่วง – ผสมระหว่าง โครเมียม (Cr³⁺) และเหล็ก (Fe²⁺)

• ดำและเทา – มีปริมาณเหล็ก (Fe²⁺ และ Fe³⁺) สูง

หนึ่งในคุณสมบัติที่โดดเด่นของสปิเนลคือ การเรืองแสงภายใต้แสงยูวี โดยเฉพาะสีชมพูและสีแดง เนื่องจากมีโครเมียมในองค์ประกอบ สปิเนลเป็นอัญมณีที่ไม่จำเป็นต้องผ่านการเผาหรือปรับปรุงสีก็มีสีสดใสตามธรรมชาติ (แตกต่างจากคอรันดัมที่มักต้องทำการเผาเพื่อเผยให้มีสีสันที่ชัดขึ้น) แหล่งกำเนิดสปิเนลที่ดีที่สุดในโลกพบได้ใน เมียนมา (พม่า), ศรีลังกา และทาจิกิสถาน ถ้าสปิเนลสีน้ำเงินโคบอลต์ต้องจากเวียดนาม ซึ่งเป็นหนึ่งในชนิดที่หายากและเป็นที่ต้องการมากที่สุด

Physical Properties

• สูตรเคมี: MgAl₂O₄

• กลุ่มแร่: Oxide mineral

• ระบบผลึก: Isometric

• ความแข็ง: 7.5 - 8

• ความถ่วงจำเพาะ: 3.5 - 3.6

• สี:  แดง ชมพู ส้ม น้ำเงิน ม่วง เทา ดำ หรือไม่มีสี

• ความโปร่งแสง: โปร่งใส - ทึบแสง

• ประกาย: แก้ว

• แนวแตกเรียบ: ไม่มี

• การเกิด: สปิเนลเกิดขึ้นจากกระบวนการที่มีอุณหภูมิและความดันสูง โดยมักพบในหินแปรประเภทหินอ่อน และบางครั้งในหินอัคนี เช่นบะซอลต์ แร่ชนิดนี้ตกผลึกเมื่อมีแมกนีเซียม อะลูมิเนียม และออกซิเจนรวมกันในช่วงที่หินกำลังก่อตัว ความพิเศษของสปิเนลอยู่ที่การมีสีหลากหลาย ซึ่งเกิดจากการมีธาตุต่าง ๆ ปนอยู่เล็กน้อยในโครงสร้างผลึก เช่น โครเมียม ทำให้เกิดสีแดงหรือชมพู, เหล็ก ทำให้เกิดสีฟ้า เทา หรือดำ และ โคบอลต์ ทำให้เกิดสีฟ้าสดใส ความหลากหลายของธาตุเหล่านี้ในกระบวนการเกิดแร่ ทำให้สปิเนลสามารถพบได้ในหลากหลายสีนั่นเอง

ประวัติและการค้นพบครั้งแรก ในอดีต สปิเนลมักถูกเข้าใจผิดว่าเป็นทับทิม เช่น Black Prince’s Ruby ในมงกุฎอังกฤษ จริง ๆ แล้วคือสปิเนล แหล่งชื่อ “Spinel” มาจากภาษาละติน spina แปลว่า “หนาม” สื่อถึงรูปร่างของผลึกแหลม ๆ นักอัญมณีเริ่มแยกสปิเนลออกจากทับทิมได้ชัดเจนในช่วงปลายคริสต์ศตวรรษที่ 18 โดยแหล่งที่พบที่สำคัญในปัจจุบัน ได้แก่ เมียนมา-มีชื่อเสียงด้านสปิเนลสีแดงจัด ศรีลังกา-ให้สปิเนลหลายสีตั้งแต่ชมพูถึงน้ำเงิน แทนซาเนีย- เด่นเรื่องสปิเนลสีน้ำเงินโคบอลต์ และที่เวียดนาม อัฟกานิสถาน ปากีสถาน มาดากัสการ์ ทาจิกิสถาน

ความหมาย สปิเนลเป็น หินแห่งการฟื้นฟูพลังชีวิต ช่วยเสริมความสดชื่น ความสงบ และความมั่นใจ โดยเชื่อว่าจะช่วยฟื้นฟูพลังใจและกาย หลังจากเหนื่อยล้าหรือป่วย กระตุ้นแรงบันดาลใจ และสร้างความชัดเจนในความคิด ช่วยคลายความเครียดและขจัดพลังงานด้านลบ เสริมความรักในตนเองและความมั่นใจ ปรับสมดุลจักระ ตามสีของหิน โดยสีแดง-จักระราก (ความมั่นคง) สีน้ำเงิน-จักระคอ (การสื่อสาร) สีม่วง-จักระมงกุฎ (การเชื่อมโยงทางจิตวิญญาณ)

หมายเหตุ: คุณสมบัติเหล่านี้เป็นความเชื่อในวงการคริสตัลบำบัด ยังไม่มีการรับรองทางการแพทย์

วิธีทำความสะอาดและดูแล ใช้น้ำอุ่น สบู่อ่อน และแปรงขนนุ่ม เช็ดให้แห้งด้วยผ้าเนื้อนุ่ม ควรหลีกเลี่ยงสารเคมีรุนแรง

• การเก็บรักษา: ควรเก็บแยกชิ้นในกล่องบุผ้านุ่ม เพื่อป้องกันรอยขีดข่วน

• การชำระล้างพลังงาน: ใช้แสงจันทร์ ชามเสียง หรือคริสตัลที่มีลักษณะเป็น cluster ช่วยในการชำระพลังงาน

สรุป

สปิเนลเป็นอัญมณีที่มีสีสันสดใสหลากหลาย เช่น แดง ชมพู น้ำเงิน ม่วง และส้ม โดดเด่นด้วยความแวววาว ความแข็งแรง และความหายาก แม้ในอดีตมักถูกเข้าใจผิดว่าเป็นทับทิม แต่ปัจจุบันสปิเนลได้รับความนิยมในวงการอัญมณีและการบำบัดด้วยพลังหินเป็นอย่างมากค่ะ

References:

Wikipedia – Spinel

Mindat.org - Spinel

GIA - Spinel

กรมทรัพยากรธรณี - สปิเนล

*ข้อมูลอาจมีการอัพเดทเพิ่มเติมในอนาคต